Rouw

Rouw is een emotionele reactie op het verlies van een geliefde of iets waardevols, en het kan een diepgaand effect hebben op mensen van alle leeftijden, inclusief kinderen en jongeren. Het is belangrijk om te begrijpen dat kinderen rouw anders ervaren dan volwassenen, vanwege hun ontwikkelingsniveau en beperkte levenservaring. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van rouw bij kinderen en jongeren en de mogelijke effecten ervan op hun mentale welzijn:

1. Emotionele reacties: Kinderen en jongeren kunnen verschillende emoties ervaren tijdens het rouwproces, zoals verdriet, angst, verwarring, boosheid en schuldgevoelens. Ze kunnen deze emoties op verschillende manieren uiten, zoals huilen, zich terugtrekken, prikkelbaarheid, woede-uitbarstingen of gedragsveranderingen.
2. Ontwikkelingsniveau: Het begrip van de dood en rouw varieert afhankelijk van de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van het kind. Jonge kinderen hebben mogelijk moeite om de permanente aard van de dood te begrijpen, terwijl oudere kinderen en tieners de concepten van sterfelijkheid en verlies beter kunnen begrijpen. Het is belangrijk om informatie en ondersteuning aan te bieden die geschikt zijn voor de leeftijd van het kind.
   • Baby's tot 2 jaar weten nog niet wat de dood betekent, maar voelen wel dat er iets mis is.
   • Peuters en kleuters begrijpen nog niet dat iemand die dood is, niet meer terugkomt. Ze weten zich nog niet goed raad met het verdriet, de boosheid of de angst die ze voelen. Hun emoties kunnen ook snel omslaan. Het ene moment huilen ze en het andere moment hebben ze plezier. Vaak komen hun gevoelens ook via een omweg naar buiten, bijvoorbeeld in driftbuien of in wat ze spelen. Of ze plassen ineens weer in bed.
   • Basisschoolleerlingen onder de 9 jaar weten dat iemand die dood is niet meer terugkomt. Maar ze begrijpen nog niet goed hoe en waarom iemand doodgaat. Daardoor kunnen ze bang zijn dat jij ook doodgaat, bijvoorbeeld als je ziek bent. Ook hebben ze vaak praktische vragen over de begrafenis of crematie.
   • Vanaf 9 jaar weten kinderen waardoor iemand kan doodgaan. Meestal kunnen ze nog niet goed vertellen hoe ze zich over de dood van hun ouder voelen. Dat ze er mee bezig zijn kun je wel merken aan veranderingen in hun gedrag en hun spel en aan slaapproblemen.
   • Jongeren weten dat iedereen doodgaat en hoe dat komt. Bij het overlijden van hun ouder vragen ze zich vooral af waarom dat gebeurt. Dat zoeken naar betekenis kan heftige gevoelens van wanhoop en zinloosheid oproepen. Maar dat willen ze vaak niet aan anderen laten zien. En vooral niet aan jou als ouder, omdat ze weten dat jij ook verdriet hebt en je niet nog verdrietiger willen maken.
3. Verlies van routine en veiligheid: Rouw kan de dagelijkse routine van een kind verstoren, zoals school, vrijetijdsactiviteiten en sociale interacties. Dit verlies van structuur en veiligheid kan bijdragen aan gevoelens van angst en onzekerheid bij kinderen en jongeren.
4. Schoolprestaties: Rouw kan een negatieve invloed hebben op de schoolprestaties van kinderen en jongeren. Ze kunnen moeite hebben zich te concentreren, hun interesse in schoolactiviteiten verliezen of achteruitgang ervaren in hun academische prestaties.
5. Sociale gevolgen: Kinderen en jongeren kunnen worstelen met sociale interacties na een verlies. Ze kunnen zich anders voelen dan hun leeftijdsgenoten en het moeilijk vinden om hun emoties en ervaringen te delen. Dit kan leiden tot gevoelens van isolatie en eenzaamheid.

6. Fysieke symptomen: Rouw kan ook fysieke symptomen veroorzaken, zoals vermoeidheid, slaapproblemen, eetproblemen en hoofdpijn. Deze symptomen kunnen het mentale welzijn van kinderen en jongeren verder beïnvloeden.

Het is belangrijk om kinderen en jongeren te ondersteunen tijdens het rouwproces. Enkele manieren waarop dit kan worden bereikt, zijn:

1. Open communicatie aanmoedigen: Moedig kinderen aan om over hun gevoelens en gedachten te praten. Luister actief naar hen en bied een veilige ruimte waarin ze zich kunnen uiten zonder angst voor oordeel.
2. Informeer over de dood: Pas de informatie over het verlies aan op basis van de leeftijd en het begripsniveau van het kind. Gebruik eenvoudige en eerlijke bewoording.

Bronnen en verder lezen:

Nederlands Jeugd Instituut: Pagina

Rouw bij kinderen met ASS: Moet ik nu huilen?