Foetaal Alcohol Spectrum Stoornis (Foetal Alcohol Spectrum Disorder - FASD) is een aandoening die ontstaat wanneer een foetus wordt blootgesteld aan alcohol tijdens de zwangerschap. Het is een verzamelnaam voor een reeks van permanente fysieke, mentale en gedragsmatige gevolgen die kunnen optreden als gevolg van prenatale alcoholblootstelling.
De exacte oorzaak van FASD is de blootstelling van de zich ontwikkelende foetus aan alcohol. Wanneer een zwangere vrouw alcohol drinkt, kan de alcohol de placenta passeren en direct invloed uitoefenen op de ontwikkeling van de foetus. Het is belangrijk op te merken dat er geen veilig niveau van alcoholgebruik tijdens de zwangerschap is vastgesteld. Zelfs matig alcoholgebruik kan schadelijk zijn voor de zich ontwikkelende foetus.
De diagnose van FASD kan complex zijn, omdat de symptomen en gevolgen variëren van persoon tot persoon. Het diagnosticeren van FASD omvat meestal een uitgebreide evaluatie van de medische geschiedenis van de persoon, observatie van fysieke kenmerken en beoordeling van cognitieve en gedragsmatige vaardigheden. Het kan betrekken bij het inwinnen van informatie van ouders, leerkrachten en andere betrokkenen, evenals het uitvoeren van verschillende tests en screenings.
Hoe vaak komt het voor?
Wereldwijd wordt het aantal kinderen dat met FASD wordt geboren geschat op 7,7 per 1.000 geboortes (0,77%). In Europa is dit bijna drie keer zoveel: 19,8 kinderen per 1000 geboortes (1,98%) [26]. Het aantal kinderen met FAS wordt wereldwijd geschat op 1,5 per 1.000 geboortes (0,15%) [27]. Voor Nederland zijn er geen aparte cijfers beschikbaar.
NB: Deze cijfers zijn lastig te interpreteren omdat ze gebaseerd zijn op door de moeders zelf aangegeven alcoholgebruik. Als er niets bekend is over het alcoholgebruik van de moeder, wordt er bij deze symptomen waarschijnlijk niet aan FASD of FAS gedacht. Het is dus mogelijk dat FASD en FAS vaker voorkomen dan nu bekend is
De gevolgen van FASD kunnen divers zijn en variëren van milde tot ernstige problemen. Enkele veelvoorkomende gevolgen van FASD zijn:
Hoewel FASD een permanente aandoening is, kunnen vroege interventie en behandeling de beperkingen en belemmeringen verminderen en de ontwikkeling en het functioneren van mensen met FASD ondersteunen. Behandelingen kunnen bestaan uit educatieve interventies, gedragstherapie, sociale vaardigheidstraining, spraak- en taaltherapie, en ondersteuning van ouders en verzorgers. Een multidisciplinaire aanpak, waarbij verschillende professionals samenwerken, is vaak essentieel om de beste ondersteuning te bieden aan mensen met FASD.
Bronnen
Rapport Hulpverlening en kinderen en jongeren met FSAD (december 2023)
