Doe je ogen nu eens dicht. Denk nu weer eens aan die situatie. Gebeurt er iets met je? Kun je het voelen in je lijf? Voelt dit fijn of niet fijn? Wat doen je spieren? Zijn ze ontspannen en soepel of gespannen? Wat doen je handen? Zijn ze los of heb je misschien vuisten gemaakt? Wat doet je kaak, je mond? Zijn ze ontspannen of heb je je kiezen en tanden strak op elkaar?
Denk eens aan iets wat jij minder leuk vindt. Bijvoorbeeld een spreekbeurt houden in de klas, uit logeren gaan, rekensommen maken, ruzie hebben, naar de tandarts gaan. Het maakt niet uit wat je kiest, als je maar voelt of weet dat je dit minder leuk vindt.
Doe je ogen nu eens dicht. Denk nu weer eens aan die situatie. Gebeurt er iets met je? Kun je het voelen in je lijf? Voelt dit fijn of niet fijn? Wat voel je in je spieren? Blijven ze ontspannen en soepel of gespannen? Wat doen je handen? Zijn ze los of heb je misschien vuisten gemaakt? Wat doet je kaak, je mond? Zijn ze ontspannen of heb je je kiezen en tanden strak op elkaar? Wat doet je hart? Gaat het sneller kloppen?
Op bladzijde 9 heb je een tekening van jezelf gemaakt. Zet eens een kruisje op die plaatsen waar jij iets merkt in je lijf. Waar laat jouw lijf voelen dat het niet goed met je gaat? Hoe merk je dat? Waar laat jouw lijf je voelen dat je blij en ontspannen bent? Hoe merk je dat?
Hoe ging deze opdracht? Heb je gemerkt dat je hersenen en je lijf verschillende taken hebben? Je hersenen denken en je lijf laat je voelen wat je hersenen denken. Samen bepalen ze hoe jij gaat doen. Dat doen ze niet zomaar. Dat heeft een reden!
Fijne en nare gevoelens heeft iedereen en dat heeft een reden!
Via lichaamsseintjes geven jouw lijf en je hersenen een seintje of je iets leuk of stom vindt. Of laten zij je merken of iets je verdrietig maakt, of juist blij.
Leuke gevoelens hebben, is prettig. Daarvan wil je er het liefst een heleboel hebben en daarvan hoop je dat ze altijd blijven. De leuke gevoelens zijn lichaamsseintjes die jou op deze manier laten weten dat je iets aan het doen bent wat je plezier geeft en waar je energie van krijgt.
Nare gevoelens hebben, is niet leuk. Die wil je zo snel mogelijk weer laten verdwijnen. Toch is het fijn dat de ik-fabriek je ook nu laat voelen wat je van iets vindt, of wat een gebeurtenis met jou doet. Pas als je dat weet en voelt, kun je er op een goede manier mee omgaan. Dan kun je bedenken wat je nodig hebt om het weer prettig te maken.
Kijk eens naar deze voorbeelden, dan begrijp je precies hoe het werkt.
Boos: Als je je boos voelt, weet je dat je iets echt niet leuk of niet eerlijk vindt. Het boze gevoel maakt je duidelijk dat je wilt dat iets op een andere manier gaat, of dat iemand op een andere manier met jou omgaat. Je boosheid vertelt jou wat je wel wilt en hoe je het wilt.
Bang: Als je je bang voelt, weet je dat je je niet veilig en niet rustig voelt. Het bange gevoel zorgt ervoor dat je goed oplet wat er om je heen gebeurt en dat je op tijd iets kunt gaan doen wat jou weer een veilig gevoel geeft. Je bange gevoel helpt jou goed voor jezelf te zorgen in minder veilige situaties.
Als het ergens heel druk is (in een winkel of een pretpark), kun je soms bang zijn dat je je ouders kwijtraakt. Je houdt hun hand vast waardoor je kunt voelen waar ze zijn, of je blijft steeds naar hen kijken zodat je kunt zien waar ze zijn. Dan voel je jezelf veiliger.
Verdrietig: Als je je verdrietig voelt, en je hele lijf misschien wel verdrietig voelt, weet je dat je iemand mist of bang bent voor iets wat er kan gaan gebeuren. Misschien ben je wel verdrietig omdat iets mislukt is. Meestal huil je als je verdrietig bent. En dat heeft een reden! Huilen lucht op. In je tranen zitten namelijk stofjes die spanning geven in je lijf. Dat heet stress. Door te huilen, raak je heel veel stress kwijt omdat de tranen, en dus ook de spanning, uit je lijf gaan.
Als je je verdrietig voelt, weet je dat je iemand nodig hebt die je troost of jou weer rustig kan maken. Dat kan een mens zijn, maar misschien knuffel je wel liever met een huisdier zoals een konijn, een hond of een speelgoedknuffel. Met wie je knuffelt, maakt niet uit. Door een dier of een mens lief aan te raken, maakt je lijf ‘rustig maak’-stofjes en ‘blij maak’-stofjes aan. Deze stofjes hebben namen zoals: serotonine, oxytocine en dopamine. Daarom voel je je na een knuffel vaak weer beter.
Onzeker: Als je je onzeker voelt, weet je dat je twijfelt of je iets wel goed doet, of dat je bijna niet kan geloven dat je het goed doet. Jouw onzekerheid laat jou weten dat je iemand bent die dingen graag heel precies wil doen of dat je graag wilt dat anderen jou aardig vinden. Jouw onzekerheid helpt jou om het volgende te leren: Wat ik doe of maak mag perfect zijn, maar dat hoeft niet. Of als je met vrienden bent en je gaat bijvoorbeeld iets doen, dat je aan jezelf mag vragen: Is dit wat ik wil en hoe ik het wil? En als je liever niet meedoet, dat je zegt: ‘Sorry, vandaag heb ik hier niet zoveel zin in. Volgende keer doe ik graag weer mee.’
Pijn: Pijn is een teken dat er iets misgaat, of bijna misgaat in je lijf. Als je een wond hebt, doet dat pijn. Dan weet je dat je moet stoppen en eerst de wond moet gaan verzorgen. Als je je enkel verzwikt, doet dat pijn. Dan zijn de spieren en de pezen rond je enkel overbelast of stuk. Door de pijn weet je dat je rust moet nemen om ervoor te zorgen dat je enkel weer kan genezen.
Soms heb je buikpijn of hoofdpijn zonder dat er een reden voor lijkt te zijn. Dan zegt de dokter dat er niets aan de hand is, terwijl jij echt de pijn voelt. Dan kan het zijn dat je pijn hebt omdat je iets doet wat je eigenlijk niet wilt, of niet leuk vindt. Of je hebt pijn omdat je je zorgen maakt om iets of iemand. De hoofdpijn of buikpijn die je dan voelt, heeft dan ook een goede bedoeling. Via deze pijn laat je lijf je weten dat je iets moet gaan veranderen in wat je denkt of hoe je doet.
Jouw ik-fabriek wil dat jij je fijn en prettig voelt.
Dat lukt pas echt als je lijf en je hersenen elkaar begrijpen
en goed met elkaar samenwerken! Dan maak je heel veel ik-kracht.
Bovenstaande tekst komt uit het boek De ik-fabriek van auteur Carla van Wensen.
