IJsbrand is een 11-jarige jongen die totaal geïsoleerd in het sociale leven staat als hij in dagbehandeling wordt opgenomen. Hij heeft geen vrienden, durft niets buitenshuis te ondernemen, wordt gepest op school. Hij heeft angsten, tics, dwanghandelingen zoals het maken van eindeloze lijsten met cijfers alleen op zijn kamer. Hij heeft enkele maanden nodig om aan het groepsleven te wennen en komt dan langzamerhand uit zijn schulp. Hij speelt niet langer in zijn eentje, maar gaat dingen samen doen. Samen voetballen, bomen klimmen, verstoppertje spelen, computeren. Zijn gevoelswereld wordt bespreekbaar, hij begint in de dagbehandeling vriendjes te maken en nodigt hen uit bij hem thuis te komen. Met een medegroepslid mag hij zelfstandig op de woensdagmiddag gaan zwemmen. Zijn ouders zijn eerst bang dat hij dan kinderen tegen komt van zijn oude school, maar stemmen uiteindelijk toe dat hij dit zelfstandig leert ondernemen. Het blijkt dan dat IJsbrand voordien zo goed als niets zelfstandig heeft gedaan en dat alles nieuw voor hem is: boodschappen doen, ergens naar toe gaan op de fiets. Bij al deze nieuwe ontwikkelingen zijn de tics en ook het lijsten maken zo goed als verdwenen. De vakantie nadert en die wordt samen met ouders en mentor goed gestructureerd ingevuld met activiteiten die de zelfstandigheid van IJsbrand stimuleren. IJsbrand gaat steeds meer zijn grenzen aangeven. Hij hangt bijvoorbeeld aan zijn kamerdeur thuis een bord met Verboden toegang. Dan komen er ook conflicten thuis over wat van hem is en wat van zijn zusje. Deze conflicten kunnen hoog oplopen en de ouders ontdekken dat ze hun zoon eigenlijk voor het eerst in hun leven duidelijke grenzen moeten aangeven. Voorheen hadden ze ieder conflict in de kiem gesmoord, maar dat gaat nu niet langer, nu hun kind zo veel zelfstandigheid heeft verworven. Ook merken ze dat IJsbrand zeker niet altijd de oorzaak is van een conflict maar dat zijn zusje hem op een subtiele manier vaak te slim af door iets wat gevraagd wordt snel uit te voeren met als commentaar dat dat toch allemaal te veel gevraagd is voor haar broer, die nu eenmaal wat trager en onhandiger is dan andere kinderen…
De overstap naar de middelbare school nadert en vader besluit dit feit te markeren door samen met zijn zoon een lang weekend naar Londen te gaan. Dit is een grote stap voor IJsbrand. Hij heeft regelmatig de tijd nodig om weer via het maken van lijsten tot zichzelf te komen. Maar het weekend wordt een groot succes. IJsbrand maakt een definitieve stap in de grote mensen wereld.
In deze casus zien we hoe groot de verschillen zijn tussen de kleine held uit de Jeugdzorg die met moeite op 12-jarige leeftijd zijn eerste uitstapje naar een grote stad maakt onder strakke begeleiding van zijn vader en de grote heldin uit de media die amper een jaar ouder in haar eentje de wereld rond wil varen. Voor beiden zijn de te nemen stappen mogelijk even groot en even spannend, al zal onze kleine held uit de Jeugdzorg, anders dan zijn veelbesproken tegenhanger, zeker niet in het Guinness Book of Records terecht komen.
Door: Peter van der Doef
